|
Yeni Üyelik Haber bülteni üyeliği |
Gitmemeli ama nasıl?
16-09-2006
 "Askerliği
reddetmek ve yapmak istememek, hiçbir özel nedeni gerektirmeyen apaçık
bir talep ve haktır. Kişiyi silahlı eğitime zorlamak, onun özgür
iradesini körelterek ölmeye ve öldürtmeye mecbur kılmak, insan onurunun
ve değerinin apaçık bir şekilde ayaklar altına alınmasıdır ve asıl
hesabı verilmesi gereken budur..."Türk vatandaşı olan, askere gitmeyi reddeden ya da istemeyenler için kimi basit bilgiler 'Askerlik yapmak istemiyorum, ne yapmalıyım?' Türk vatandaşıysanız ve askerlik yapmayı istemiyorsanız, kesin kararınızı vermeden önce ihtiyatla düşününüz: Türkiye?de askerlik yükümlülüğünden kesin olarak kurtulmak son derece güçtür ve yıllar boyu sürecek olan çeşitli risk ve tehlikeler içererebilir! İyi düşünülmemiş bir adım sizi zor durumda bırakabilir ve yaşamınızı son derece olumsuz yönde etkileyebilir. Hatta zorla askere alınabilir, dayak, işkence, hakaret ve kötü muamele yoluyla askerlik yapmaya zorlanabilirsiniz! Burada, askerlik yapmama eğiliminde olanlar için, akla gelen çıkış yolları ve karşılaşacakları zorluklar hakkında fikir verici türden basit bilgileri biraraya getirildi. Düşünme ve karar vermeyi bir parça kolaylaştırabilmek için bu bilgileri çeşitli alt başlıklara ayırdık. ?Bedelli askerlik?, askerliğin, devlet ve ordu kurumlarınca düzenlenmiş bir diğer şekli olduğu için, zorunlu hizmete karşı gerçek bir seçenek olarak görülmemiş ve dolayısıyla üzerinde durulmamıştır. Ayrıca, hafife alınmayacak bir tutarın zorla dayatılan bir ?yükümlülük? için talep edilmesi, ölçüsüz bir küstahlık, sosyal adaletsizliğin devlet eliyle utanmazca kullanılması olarak görülmelidir. Yurtiçinde İseniz a. Çürüğe çıkmak b. Gizlenerek yaşama c. Vicdani redçi? olma d. Yüksek öğrenim yoluyla zaman kazanma Yurtdışı seçenekleri a. Yurtdışına göçmen olarak gitmek b. Bir başka ülkede politik sığınma hakkı talep etmek c. Bir başka ülkeye geçmek ve orada kaçak olarak yaşamak d. Türk vatandaşlığından ayrılmak Yurtiçinde iseniz a. Çürüğe çıkmak Kimi psikolojik ve bedensel rahatsızlıklar (örn. şizofreni, şeker hastalığı, ileri düzeyde görme zayıflıkları) gereken şekilde belgelendiği, askeri heyet ve hastanelerce onaylandığı takdirde çürüğe alınmanızı sağlayabilir. Düztabanlık, boy ve kilo arasındaki aşırı oransızlıklar (aşırı yüksek veya düşük kiloda olmak) da aynı şekilde çürüğe alınma nedeni teşkil edebilir. Bu türden rahatsızlık, bedensel özür vb. gibi şeylerin ne yazık ki tam bir listesi yoktur. Pratikteki örneklere bakmak en akıllıcasıdır. Son derece aşağılayıcı ve onur kırıcı bir prosedüre göre yürütülmekle birlikte, ordu, eşcinselliği de ?hastalık? olarak görmekte ve askerlerden oluşan bir heyete ?pasif eşcinsel? olduğunu pornografik fotoğraflarla ?kanıtlayan? kişileri çürüğe almaktadır. Bu heyet, askerler ve ordu doktorlarından meydana gelmekte ve fotografların yanısıra, doğrudan yapılan bir görüşme ile de eşcinselliğe ikna olmak istemektedir. Çürüğe çıkmaya çalışmak, pekçokları için ilk akla gelen yol olduğundan çürüğe çıkarma prosedürü genel olarak ordu tarafından katı kriterlere bağlanmıştır. Başvurular titizlikle incelenmektedir. Bu konuda şansınız olduğunu düşünüyorsanız, bürokratik ve tıbbi süreçler hakkında kişisel olarak güvenilir kaynaklardan bire bir bilgi edininiz ve hazırlıklarınızı zamanında yapınız. Askerlik yapmaya engel görülen bazı rahatsızlıklar ve bedensel uygunsuzluklarda, çürüğe alınma ilk planda yalnızca bir yıl içindir. Kesin kurtuluş için, çoğu durumda üç yıl ardıardına askeri hastenede yeniden muayeneden geçmeniz ve çürük raporunuzun yenilenmesi gerekir. Bizce bilindiği kadarıyla bu uygulamaya, kiloyla bağlantılı elverişsizlikler ve kimi görme zayıflıklarında başvurulmaktadır. b. Gizlenerek yaşama Polis, resmi merciler, ordu ve diğer kolluk kuvvetlerinden gizlenerek askere alınmaktan kaçabilirsiniz. Bu, Türkiye?de adeta gelenekselleşmiş ve her zaman için en çok başvurulmuş ve başvurulmakta olan yoldur. Bununla birlikte denetim ve kontrol mekanizmalarının çeşitlenmesi ve artması ile asker kaçağı olarak saklanarak yaşamak da güçleşmektedir. Ayrıca, Türkiye?de askerlik yapmamış bir kişinin askerlik yükümlülüğü ? başka bazı ülkelerde olduğu gibi ? zaman aşımına uğramaz, yani saklanma yaşam boyu olacaktır. Buna karar verdiğinizde, tüm yaşamınız ve yakınlarınızın yaşamı bundan şüphesiz ağır bir şekilde etkilenecektir. Sürekli asker kaçağı olarak yaşamak, maddi ve manevi olarak son derece yıpratıcıdır. Bu, ?sosyal ölüm? olarak nitelenen sosyal-kamusal ortam ve imkanlardan sürekli bir dışlanma durumunu beraberinde getirir. Saklanarak yaşamak, çalışmadan eğitime, aile yaşamından gündelik yaşamın her alanına dek toplumun ve devletin sayısız yaptırımıyla mücadele etmeyi göze almanızı zorunlu kılar. Yıllar süren başarılı bir gizlenmeden sonra basit bir kimlik kontrolü sırasında asker kaçağı olduğunuz yine de ortaya çıkabilir ve ciddi bir şekilde tehlikeye girebilirsiniz. c. "Vicdani redçi" olma Ordu ve askerlik konusundaki görüşlerinizi, askerlik yapmayı reddettiğinizi nedenlerini de belirterek açıkça dile getirebilir ve askere çağırıldığınızda sizden askerlik yapmanızı bekleyenlerle açık bir hesaplaşmaya girebilirsiniz. Tavrınızı basına da taşıyarak, durumunuzun kamuoyunca bilinmesine çalışabilirsiniz; en nihayetinde kimsenin sizi zorla askere alma hakkı yoktur ve Türkiye?de sizin dışınızda askerlik yapmaktan çekinen binlerce insan vardır. Ne var ki, bu seçenek de en az diğerleri kadar riskli ve tehlikelidir. Ordu sizi, temel bir hakkını kullanan kişi olarak değil, (diğer şeylerin yanısıra) basit bir asker kaçağı olarak görecek, akla gelen her yolla iradenizi kırmaya ve size askerlik yaptırtmaya çalışacaktır. Buna ek olarak, ordu ve askerlik hakkında kullandığınız ifadeler basın-yayın organlarına yansıdığında alehinize ek davalar açılmasına yol açabilir. Açık tavır takınma yolunu seçmiş olan vicdani redçiler, askeri hapishanelerde - işkence ve ölüm tehdidi dahil olmak üzere - son derece olumsuz deneyimler yaşamışlardır. Bu kişiler, ancak kendilerine ülke içinde ve dışında verilen hukuki, politik, maddi ve manevi büyük destek sayesinde tekrar serbest kalabilmişlerdir. Basında iyi tanınan, yoğun destek görmüş olan bu az sayıdaki vicdani redçilerin dışında, kaderi ve sonu meçhul sayısız vicdani redçi de vardır. Böyle bir yolu seçmeden önce, bu konuda çalışan ve ne yazık çok sayıda olmayan gruplara ya da en azından insan hakları alanında aktif dernek ve örgütlere doğrudan danışınız. Kararı bireysel olarak vermek kaçınılmaz olmakla birlikte, asla bireysel hareket etmeyiniz: Sizi her şekilde destekleyecek ve tutuklandığınızda sizinle yoğun bir şekilde ilgilecek kişilerin ve grupların olmaması durumunda, vicdani redçi olarak ordunun karşısına çıkmanız intahardan farksız olacaktır! d. Yüksek öğrenim yoluyla zaman kazanma Yüksek öğrenimi kullanarak tecil, bir üniversite ya da yüksekokula kaydolma şansına sahip olanların sıkça başvurduğu bir yol olmakla birlikte, elbette ki kesin bir çözüm değildir. Bir üniversite ya da yüksekokula kaydolup, lisans öğreniminizi uzatarak 29 yaş sonuna dek askerliği tecil ettirebilirsiniz. Bunu takiben lisansüstü öğrenime (yükseklisans/master ve doktora) devam ettiğiniz taktirde, doktora öğrencisi olmak kaydıyla 33 yaşın sonuna dek (yurt içinde ya da yurtdışında) askerliği tecil ettirebilirsiniz. Ancak bu sınırdan sonra, askerlik denen tatsız konu yine yakanıza yapışacaktır. Dolayısıyla bu süreyi başka seçenekler üzerine ciddi şekilde kafa yormak için kullanmak en makulüdür. Yurtdışı seçenekleri Yaygın kanının aksine, Türk vatandaşı olarak yurtdışında askerlikten kurtulmaya çalışmak Türkiye?dekinden daha güçtür. Bir kez dışarı çıkıldığında meselenin? hallolmuş? olduğu yolundaki yanlış kanı, ne yazık ki Türkiye?de? Batı? hakkındaki yerleşmiş olumlu önyargılar tarafından da beslenmektedir: Örn. Batı?da ?insan hakları? adı altında ?evrensel? bir takım hak ve değerlerin olduğu inancı tarafından? Bu yanlış kanaatler kısmen sözkonusu toplumların kendileri hakkında bilinçli olarak yaydıkları fantazilerle, kısmen de Türkiye ve benzeri diğer bazı ülkelerin tarihsel-politik nedenlerle bunlara inanmaya yatkın oluşuyla ilgilidir. Türk devletinin yurtdışındaki Türk vatandaşlarına karşı askerlik konusunda kullandığı başlıca baskı yöntemi pasaporttur. Türk konsolosluğu, askerliğini yapmayan ya da yasal yollarla tecil ettirmeyen kişinin, pasaportunun geçerlilik süresini uzatmaz. Bu, kişiyi gittiği ülkede son derece zor bir duruma düşürür. Geçersiz bir pasaportla legal olarak ikamet etmek ve elbette ki çalışmak, ev kiralamak vs. olanaksızdır. Geçerli pasaportu olmayana oturum izni verilmez, verilmiş olan bir izin varsa da uzatılmaz ve geçersiz sayılır. Böyle bir kişi, er ya da geç polis zoruyla geldiği ülkeye iade edilecektir. Yurtdışında asker kaçağı durumuna düşüp Türkiye?ye giriş yapmaya çalışan ya da iade edilen kişi, elbette ki pasaport kontrolü sırasında alıkonulmaktadır. Bunu takiben nelerin olacağını kestirmek mümkün değildir; günler boyu sorgulanıp jandarma nezaretinde askerlik şubesine gönderilebileceğiniz gibi, şansınız varsa kısa bir dayak ve hakaret faslından sonra yoklamanızı yaptırmanız söylenerek serbest de bırakılabilirsiniz. İşçi/yasal göçmen statüsünde yurtdışında yaşıyor olmanız durumunda, Türk konsolosluklarında askerliği 38 yaş sonuna dek tecil ettirebilirsiniz. Bunu olanaklı kılan, devletin sizi bir döviz kaynağı olarak görüyor olması ve ?bedelli askerlik hakkınız?dan yararlanacağınızı varsaymasıdır. Bu zaman zarfında, bulunduğunuz ülkenin vatandaşlığına geçme koşullarını yerine getirmeye bakmalısınız; aksi taktirde 38 yaş gibi görece ileri bir yaşta tatsız bir sürprizle karşılaşabilirsiniz. Tüm yasal ve bürokratik engellerin ötesinde askerlikten kurtulmak için yurtdışına çıkmaya karar verdiğinizde, yabancı bir ülkede karşılaşacağınız tüm güçlükleri gerçekçi bir şekilde gözönünde tutmanız gerekir: Örneğin, Almanya, Avusturya ya da İsviçre?de nüfusun çoğunluğu yabancıları birer fazlalık olarak görür ve genel olarak göçmenlere karşı açık ya da gizli bir düşmanca tutum içerisindedir. Hangi ülkeden ve neden gelmiş olduğunuz bu noktada pek bir rol oynamayacaktır; bu durum üzerinizde sürekli bir psikolojik gerginlik yaratacaktır. Refah düzeyi göreli olarak yüksek Batı ülkelerinin birçoğunda, yaşamınızın her alanında çeşitli düzeylerde etnik damgalanma, ayrımcılık ve bu ülkelerin tarih ve kimliğinin bir parçası olan ırkçı-kültürel klişelerle karşılaşacağınızı gözönünde tutmanız gerekir. Ayrıca, yurtdışında askerlik yükümlülüğünden tam olarak kurtulmanız seneler sürebilir; bu zaman zarfında yakınlarınız, aileniz, dost çevreniz ve yakınlarınızdan uzakta yaşamak zorunda olmak gibi bir faktör de psikolojinizi şüphesiz olumsuz etkileyebilir. Yurtdışına giderek askerlikten kurtulma konusundaki ilk akla gelen seçeneklere daha yakından bakalım: a. Yurtdışına göçmen olarak gitmek Avrupa Birliği ülkeleri göçmen kabul etmemektedir. Bununla birlikte Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Avustralya gibi bazı ülkeler kimi koşulları yerine getiren kişilerin bir kısmını her yıl göçmen olarak ülkelerine kabul etmekte ve bu kişilere belli bir süreden sonra vatandaşı olma hakkı vermektedir. Askerliği bu noktaya dek tecil ettirmeyi başarırsanız, bu sizin için bir çıkış yolu olabilir. Fakat bu ülkelerin göçmen kabul etme kriterleri son derece ayrıntılı ve yerine getirilmesi zordur (eğitim düzeyi, yabancı dil bilgileri, yaş sınırlamaları vs.). Bu koşullar yerine getirildiğinde dahi, kabul edilme şansı son derece düşüktür. Zira göçmenlik için başvuranların sayısı oldukça yüksektir. Bunun dışında Türk vatandaşları için değil legal olarak göç etmek, birçok ülke için turistik amaçlı vize almak bile ? doğrudan o ülkeden davet edilmediğiniz taktirde - gayet zordur ve bürokratik bariyerlerle neredeyse imkansız hale getirilmiştir ? oysa göç ya da turistik seyahat amacıyla bir başka ülkeye giriş, bir Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşı için karşılaştırılamayacak derecede basittir. Yasal yollardan Türkiye?den göç etmek, eşiniz bir başka ülke vatandaşı olmadığı sürece imkansız gibidir. Yoklama kaçağı ya da bakaya olmanız durumunda, bir başka ülkenin vatandaşlığına sahip olan eşinizin de size doğrudan bir yardımı dokunmayacaktır, çünkü emniyet size pasaport çıkartılmasına ilk planda engel olacaktır. b. Bir başka ülkede politik sığınma hakkı talep etmek Sığınma veya iltica hakkı adı altında herkese kolayca tanınan bir hak dünyanın hiçbir ülkesinde, hele Avrupa Birliği?nde kesinlikle yoktur! Özellikle Avrupa Birliği ülkeleri son yıllarda Türkiye?den gelen ve sığınma başvurusu yapanlara (tüm diğer sığınmacılara olduğu gibi) kalma, barınma ve çalışma hakkı vermemek için büyük bir çaba sarfetmektedirler. Kaçak olarak ülkelerinden çıkan ve sığınma talebinde bulunanların çoğu, önce adil hukuk prosedürü kisvesi altındaki bürokratik kısır döngülere sokularak her haktan yoksun bırakılmakta ve ardından da iade edilmektedirler. Birleşmiş Milletler Yüksek Komiserliği Sığınmacılar Komisyonu?nun verdiği Mart 2006 rakamlarına göre, refah düzeyi yüksek toplam 38 ülkede, başvuruları kabul edilen sığınmacıların sayısı 1987?den beri en düşük düzeydedir. En başta İngiltere, Danimarka ve Federal Almanya, sığınmacı kabul oranını neredeyse sıfıra indirgemeyi başarmıştır. Asker kaçağı, firari veya vicdani redçi olmanız, bu ülkelere sığınmayı istediğinızde ne yazık ki size hiç bir artı sağlamayacaktır. Tam tersine: Vicdani red hakkı, örneğin Almanya?da, sadece o ülke vatandaşları için öngörülen bir haktır ve politik sığınma gerekçesi olarak açık ve kesin olarak geri çevrilmektedir. Geçmiş yıllarda bu konuda görülmüş istisnaların ardında, son derece yoğun destek kampanyaları ve mağdur kişilere geniş destekçi kitlelerinin verdiği yardım yatmaktadır. c. Bir başka ülkede kaçak olarak yaşamak Avrupa Birliği özelinde konuşulacak olursa bu, Türkiye?de asker kaçağı olarak yaşamaktan kesinlikle kat kat daha zor olan bir seçenektir. Elinizdeki ülkeye girmekte kullanmış olduğunuz Türk pasaportunun süresi dolduğunda, hangi türden olursa olsun size bulunduğunuz ülkenin verdiği vize ya da ikamet izni de (yukarıda belirtildiği gibi) yanmaktadır. Bu durumda, elinizde geçerli hiçbir kimlik kalmayacak ve bir yabancı da olmanız buna eklendiğinde, yakalanmanız ve Türkiye?ye iade edilmeniz bir an meselesi olacaktır. Elbette böyle bir kişinin, hiç bir sağlık hizmeti ve sosyal imkandan yararlanması da sözkonusu değildir. Saklanmak ve gizlenerek yaşamak, sürekli yardım ve destek almayı gerektirdiğinden, bu koşullar altında iyice güçleşir. Bu noktada değişik Avrupa Birliği ülkeleri arasındaki farkları, tanıdık ve yakınlardan gelmesi muhtemel destek ve yardım gibi şeyleri de gözönünde tutmak gerekir: Örneğin, İsviçre?de kaçak olarak yaşamak hemen hemen imkansız iken, aynı şey İspanya?da göreli olarak daha basittir veya Polonya, ek bir külfet ve zahmet gerektirdiğinden, iade veya sınırdışı etme işlemlerinin üzerine gitmemektedir. Ancak bu tip uygulamalar da zaman içinde değişmektedir. Bu konularda birinci elden, şahsen ve güvenilir şekilde bilgi edininiz! Gizlenerek yaşamanın uzun vadede bir çıkış yolu olamayacağını ve sadece aşırı durumlarda ve geçici olarak göze alınabileceğini akılda tutunuz! d. Türk vatandaşlığından ayrılmak Askerlikten kurtulmak konusundaki en kesin ve nihai çözüm budur. Ama bu en temel özgürlük bile Türk devleti tarafından kısıtlanmıştır: Türk konsoloslukları sizi vatandaşlıktan çıkarmak için, bir başka ülkenin sizi kesin olarak vatandaşlığına alacağını resmen belgelemenizi beklemektedir! Bir başka ülkenin vatandaşlık hakkını, ancak uzun süredir orada yaşamakta ve çalışmakta olan bir göçmenseniz ya da eşiniz o ülkenin vatandaşlığına sahipse elde edebilirsiniz. Bu koşullar detayda ülkeden ülkeye farklılık gösterir, fakat vatandaşlık tanımanın koşulu olarak genellikle, bir o ülke vatandaşı ile belli bir süredir evli omak veya yine belli bir süreyi doldurması şartı ile göçmen/işçi statüsünde o ülkede yaşıyor ve çalışıyor olmak görülür. Eğer halihazırda yurtdışında yaşamaktaysanız, süratle bulunduğunuz ülkenin vatandaşlığına geçme yol ve koşullarını araştırmalısınız. Şayet böyle bir şansınız varsa, yağmurdan kaçarken doluya tutulmamak için, o ülkede zorunlu askerliğin olup olmadığı ya da askerliği reddetme koşulları hakkında bilgi edininiz. Eğer çifte vatandaşlığınız varsa, Türk vatandaşlığından yine de çıkmanız gerekir, çünkü Türk makamları askerlik yapmasanız bile sizden buna karşılık bir ?bedel? ödemenizi beklemektedir. Önemli Not: Burada verdiğimiz bilgiler, sadece ve sadece karşılaşılacak zorluklar hakkında çok yüzeysel bir fikir vermek amacı taşımaktadır ve asla eksiksizlik veya tam bir güncellik iddiasında değildir. Yurtdışı seçenekleri konusunda bilgiler, başta Almanya olmak üzere Avrupa Birliği dikkate alınarak hazırlanmıştır. Askerlikten kurtulmak isteyen kişilerin, tek tek somut durumları, çıkış noktaları ve olanakları ister istemez farklı farklı olacaktır. Kimileri, yakınları ve dostlarından gelecek destek ve yardım sayesinde birden fazla olanağı kullanarak bir çıkış yolu arayabileceği gibi, kimisi de içinden çıkılması imkansız problemlerle de karşılaşabilir. Örneğin, yurtdışında yaşamakta yakınları olan bir kişi, birçok engeli süratle aşarak, görece kolay bir şekilde ordu ve askerlik korkusundan uzak bir yaşam sürebilir. Buna karşılık, bir yıllık mülteci kampı hayatından sonra İtalya?dan Türkiye?ye iade edilen Kürt bir asker kaçağı orduda çok ağır baskılara ve kötü muameleye maruz kalabilir? Askerliği reddetmek ve yapmak istememek, hiçbir özel nedeni gerektirmeyen apaçık bir talep ve haktır. Kişiyi silahlı eğitime zorlamak, onun özgür iradesini körelterek ölmeye ve öldürtmeye mecbur kılmak, insan onurunun ve değerinin apaçık bir şekilde ayaklar altına alınmasıdır ve asıl hesabı verilmesi gereken budur... Ne var ki, günümüzün politik coğrafyasına egemen olan ulus devletler, itaatsizlere ve uymak istemeyenlere yaşam hakkı tanımamak, onları ezmek ve yıldırmak için aşılması güç kontrol ve denetim mekanizmaları kurmuşlardır. Kısacası, askerlik yapmamakta kararlı kişinin karşısında ne yazık ki son derece ciddi bir dizi problem vardır ve kararı dikkatle düşünerek kendisi vermek zorundadır! Kaynak: nasilgitmemeli
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Copyright © 2005 Uzerine.com
uzerine.com Ana Sayfa |
Gizlilik Sözleşmesi |
Üye Girişi